Magnesia ad Maeandrum

Resim 1 : Magnesia'nın Yeri

Priene ve Milet'e giderken hep içinden geçilen ama hiç de durulup gezilmeyen bir antik kent kalıntısı Magnesia ad Maeandrum. Adı Türkçe'ye genelde "Menderes Magnesiası" ya da "Menderes'in yanındaki Magnesia" olarak çevriliyor. Bu adı almasının nedeni Yunanistan ve Batı Anadolu coğrafyasında Magnesia adını taşıyan bir çok antik kent olması. Örneğin bize en tanındık gelen, bugünkü Manisa kentine de ismini vermiş olan Magnesia ad Spylos, yani Sipil Magnesiası.

Magnesia ad Maeandrum hakkında en detaylı ve güvenilir bilgiler 2 temel kaynaktan edinilebilir. İlk olarak kazıları uzun zamandır yürüten Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nden Prof. Dr. Orhan Bingöl'ün yayınladığı rehber kitap belki basit bir haftasonu gezisi için elzem olmayabilir ama Antik Yunan kentleri hakkında ilgi duyanların edinmesinde yarar var:

Yanlış İsimli Metropolis

İzmir'e arabayla 45 dakika mesafede olan Metropolis Antik Kenti hem kalıntıları hem de yeni bitirilen ziyaretçi merkezi ve gezi düzenlemesiyle mutlaka gezilmesi gereken bir yer. Temmuz 2014'te biz gezerken ziyaretçi merkezi henüz tefriş edilmemişti ancak alandaki görevliden çok yakın zamanda çalışmaların bitirileceğini öğrendik. 

Metropolis, Agora'ya Doğru Bakış

Metropolis'e İzmir-Aydın karayolu üzerindeki Torbalı'nın içinden geçilerek ulaşılıyor. Aslında İzmir istikametinden gelirseniz yol oldukça basit ancak benim gibi sağa sola bakınarak kaybolursanız emniyet müdürlüğünü sorup yanından giren yolu takip etmeniz yeterli. Ya da Antik kentin hemen yanındaki Yeniköy'ü de sorabilirsiniz. Metropolis'i de sorabilirsiniz tabi ama bir amcanın bizi Antik kent diye karayolunun kenarındaki Metropolis Otel'e gönderdiğini de söyleyeyim.

Metropolis'e Strabon iki yerde değiniyor: 

Klaros, Manto'nun Gözyaşları

İzmir'e çok yakın olan Klaros Kehanet Merkezi gizemli öyküsü ve güzel doğasıyla mutlaka gezilmesi gereken bir kutsal alan. Her zaman olduğu gibi geziden keyif alabilmek için öncesinde biraz hazırlanmak, bilgi toplamak gerekiyor. Benim gezdikten sonra yazdığım bu yazının, Klaros'a gitmeyi düşünenlerin önceden okuyup daha yararlı ve keyifli bir gezi yapmalarını sağlamasını dilerim.

Baştan uyarayım, bazı kaynaklarda kutsal alanın adı Klaros, bazılarında Claros, bazılarında Clarius, bazılarında Klarios olarak geçiyor. Bazıları kehanet, bazıları bilicilik; bazıları kahin, bazıları bilici sözcüğünü tercih ediyor. Ben şahsen "Klaros"u, "kehanet"i ve "kahin"i  tercih ettim ama diğerlerini de değiştirmeden olduğu gibi naklettim.

Erythrai, İyonya'nın Kırmızı Yıldızı

Antik dönemde 12 İyon kentinden biri olan Erythrai'nin adı kaynaklarda sıklıkla geçer.

Herodotos Erythrai'ye 3 yerde değinir ancak bu değinmeler kısa ve içeriksizdir. (Burada Yunan anakarasının Boiotia bölgesinde aynı adlı bir kentin daha olduğunu söylemek gerekir) Herodotos ilk olarak Erythrai'nin zamanında Khios (Sakız Adası) kenti ile yaptığı savaşta Miletos'un Khios'un tarafını tuttuğuna değinir. İkinci değinme ise 12 İyon kenti sıralanırkendir. Burada Heredotos Khioslularla Erythraililerin aynı dili (lehçeyi) konuştuklarını belirtir. Son olarak Perslere karşı hazırlanan bir orduya Erythraililerin 8 gemiyle katıldıkları aktarılır (Herodotos, 22, 65, 296)

Strabon da müthiş eseri Geographika'nın 13. ve 14. kitaplarında Erythrai'den 5 kez bahseder (Strabon, 104, 148, 183, 204, 205).

Temnos, Unutulan Bir Aiol Kenti

Temnos Antik Kenti Akropolünün Eski Görece Köyü'nden Görünüşü

Temnos antik kentinin adına ilk olarak antik dünyanın en önemli yazarlarından, tarih disiplinin babası sayılan Heredotos'ta rastlıyoruz. Heredotos 1. kitabının 149. bölümünde Temnos'u Aiol kentlerinden biri olarak anar. Kent hakkında başka bir bilgi aktarmayan Herodotos Aiollar'ın toprakları İon'lardan daha bereketli ama havası onlarınki kadar güzel olmayan bir ülkeye sahip olduklarını söyler (Herodotos, 67).

Antik çağın ünlü coğrafyacısı Strabon da Temnos'a değinir. Onun Geographika isimli müthiş eserinin antik Anadolu coğrafyasını kapsayan 12, 13 ve 14. kitaplarından, antik Temnos kentinin bugünkü İzmir'in kuzeyinde yer alan Aiolis kentlerinden biri olduğu bilgisini ediniriz.