Sanatın Mitolojik Aktörleri

Mitolojik karakterler ve anlatılar, sanatta, özellikle resim ve heykelde belki de en çok kullanılan figürler ve temalardır. Bunun nedeni herhalde, bir çok kavramın, duygunun, mitolojik karakterler kullanılarak hem çok kolay hem de etkili biçimde anlatılabilmesi ve bir çok kavramın kişiselleştirilmiş karşılıklarının mitolojilerde bulunması olmalı. Zira varlıklar arasındaki ilişkiler, kavramlar arasındaki ilişkilere göre daha kolay anlaşılabilir.

Bu açıdan baktığımızda mitoloji aslında insanlara bir şeyler anlatmanın yoludur. Özellikle de zihinde canlandırılması zor, somut olmayan kavramların birbirleri ile ilişkisini anlatmanın önemli bir yolu. Bu yönüyle, geçmişte kalmış masallar ya da ölü bir inanış değil, hala birşeyleri anlamak, anlatmak için kullanabileceğimiz bir araçtır. Tabi artık Antik dönemdeki kadar tercih etmiyoruz.


Mitolojik bir anlatının somutlaştırıldığı bir resim veya heykeli anlamlandırabilmek için bir miktar mitoloji bilgisine ihtiyaç var. Bunun için Şefik Can’ın Klasik Yunan Mitolojisi kitabı en azından iyi bir başlangıçtır. Resim veya heykelde kimin kim olduğunu anlamak ve buna bağlı olarak hangi mitin ele alındığını bilmek o sanat eserinden keyif almayı arttırır. Tabi bunun şart olduğu söylenemez. Yani bir resim veya heykeden konu bilinmeden de keyif alınabilir ama özellikle mitoloji ve dini eserlerde ben kimin kim olduğunu, hangi mitin, meselin ele alındığını anlarsam daha çok keyif alıyorum.

Sanatçılar da böyle düşünüyor olacak ki genelde eserlerinde kişilerin kim olduğunu belli etmeye çalışırlar. Çok eskiden, Antik Yunan vazo resimlerinde sıklıkla kahramanların isimleri figürün üstüne yazılmış. Ancak daha sonraları bu gelenek yerini figürü simgeleyen, bazen eserin konusu gereği kullandığı, bazen de olayla hiç ilgisi olmadan sırf figürün kim olduğunu anlamamız için eserde yer alan objeler aynı işi görmeye başlamış.

Sarpedon'un ölümünü ele alan bir vazo remi. Klasik Dönem. Vazoda her karakterin yanında kim olduğu yazılı.  Görsel: web1

Bu objelere, yani mitolojik kişiliklerle özdeşleşmiş nesnelere atribu diyoruz. Belirteç ya da gösterge diye türkçeleştirebiliriz belki ama sanırım atribu olarak bırakmak daha doğru olacak. Ya da belki alamet-i farika da denebilir ama pek de Türkçeleştirmişiz gibi durmuyor. :)

Şimdi Antik Yunan ve Roma mitolojisndeki bazı aktörlerin resim ve heykelde karşımıza genelde nasıl çıktıklarını ve  atribularını sıralayalım. Parantez içerisindekiler Roma mitolojisindeki karşılıkları.

ZEUS (Jupiter)

Tanrıların kralı Zeus genellikle orta yaşlı-yaşlı ve sakallı olarak gösterilir. Yalnız ne hikmetse yaşlılığı sadece yüzündedir. Genelde vücudu günümüz body building salonlarından çıkmayan ve 3 öğün protein tozu yiyen arkadaşlarınki kadar şekillidir.  Çoğunlukla elinde bir yıldırım demeti ile gösterilir. Bunun yanısıra heykelde veya resimde bir yerlerde bir kartal varsa yine Zeus’u gözler arar. Tanrıların kralı olduğundan asa da kendisinin atribusudur.

Ayrıca bazen Zeus kendiside hayvan olarak belirir ki bunların çoğu zamparalık peşinde olduğu mitlerdir. Örneğin Ganymedes’i kaçırırken kartal, ölümlü Leda’yı ayartırken kuğu, Europe’yi ayartırkense boğaya dönüşür. En ilginci tunç bir hücrede saklanan Danae’ye bir altın yağmuru olarak ulaşır ve olan olur... Tabi bunu bazı yorumcular “paranın/altının açmayacağı kapı yoktur” düşüncesinin sembolik anlatımı olduğunu düşünürler.

Dünyanın 7 harikasından biri olan, heykeltraş Phidias'a ait
Olimpia Zeus Tapınağı'ndaki Zeus heykelinin tahmini bir çizimi.
Heykelin kendisi ne yazık ki yok olmuştur. Zeus'un sol elinde asası,
asasının üstünde kutsal hayvanı kartal ve sağ elinde de zafer tanrıçası
Nike bulunmaktadır. Görsel: Web2

Elinde asası, yıldırım demeti ve kartalıyla başka bir Zeus tasviri.
Görsel: web3

Zeus'un en ilginç gösterimlerinden biri. Gustave Klimnt, Danae, 1907-8
Bu mitolojik anlatıda Zeus bir odaya hapsedilmiş Danae ile bir altın
yağmuru biçiminde odaya girerek birlikte olur.
Görsel: web 4.

Çapkınlık için yapmayacağı şey olmayan Zeus bu sefer de kuğu kılığına girerek
Leda ile birlikte olur. Peter Paul Rubens, Leda ve Kuğu, 1600 civarı.
Görsel: web5

HERA (Juno)

Sadakatin ve evliliğin tanrıçası Hera genellikle orta yaşlı ve giyinik olarak gösterilir. Önemli atribularından biri tavuskuşu'dur. Zeus'un kardeşi, aynı zamanda eşidir. Dolayısıyla bu ona Olimpos'un kraliçesi ünvanını verir ve bazen başında taçla gösterilmesinin nedeni budur.

Asası, tacı ve tavuskuşuyla Hera.
Görsel: web6

ATHENA (Minerva)
En önemli tanrıçalardan biri olan Athena yine Zeus'un Metis adındaki bir tanrıçayla yaptığı kaçamaktan doğmuştur. Doğumunun uzun bir anlatısı var ama en sonu önemli. Kendisi Hephaistos'un baltayla babasının yani Zeus'un başını yarması ile silahlı olarak "doğar". Dolayısıyla hemen her zaman başı miğferli, elinde kalkanı ile gösterilir. İffetine çok düşkün olan Athena çok çok nadir istisnalar dışında hep giyinik temsil edilir. Savaşın yanısıra aklı da temsil ettiği için baykuş onun hayvanıdır. Ayrıca yine kendisi ile ilgili mitlerden dolayı Medusa başı ve yılan kendisinin sembollerindendir. Bitkilerden de zeytin ağacı onunla birlikte anılır.

Bir elinde miğferi, diğerinde mızrağı, göğsünde gorgon Medusa'nın başı, yılanlı
giysisi ve baykuşu ile neredeyse bütün atribuları ile arz-ı endam etmiş
Athena bu vazo resminde. Görsel: web7

Parthenon Tapınağı'ndaki Pheidias'a ait Athena heykelinin küçük bir kopyası.
Başında miğferi, göğsünde Medusa başı, bir elinde kalkanı ve kutsal hayvanı, diğer elinde ise
zafer getiren Nike ile... Atina Arkeoloji Müzesi.

APHRODITE (Venus)

Aphrodite en kolay yanındaki Eros’tan tanınır. Genelde küçük bir çocuk ve bazen ok ve yayla gösterilen Eros Aphrodite’in yanından ayrılmaz. Ayrıca hayvanlardan yunus ve kumru bitkilerden de gül ve nar da yine sanatçıların bir karakterin Aphrodite olduğunu göstermek için kullandıkları atribulardır. Ayrıca doğumu ile ilgili olduğu için deniz kabukları da Aphrodite ile birlikte resim ve heykellerde yer alabilir.Tabi bunlar tesadüfi değildir, tüm bu nesnelerle ilgili mitolojik anlatıları vardır kendisinin.

Lambert Sustris'in 1550 tarihli "Aphrodite ve Aşk" adlı tablosu. Aphrodite çoğu zaman olduğu gibi giyisi konusunda oldukça minmalist. Kutsal hayvanı kumruları haşarı emireri Eros okuyla dürterek yoldan çıkarıyor...
Görsel: web8.

Bu arada her zaman değil ama Aphrodite sıklıkla çıplak olarak gösterilir. Çoğunlukla belinin yukarısı, nadiren de tamamen çıplaktır. Diğer tanrıçalar ise nadir istisnalar dışında çıplak gösterilmez. Zaten iffetli eş Hera, bekaret yemini eden Athena ve Artemis’in çıplak olması sözkonusu değildir. Ama dediğim gibi, “Paris’in seçimi”nde olduğu gibi bazı durumlarda resimde veya heykelde diğer tanrıçaları da çıplak görebiliriz.

Aphrodite'nin en ünlü heykellerinden biri olan "Milo Venüsü"
Buradaki tek atribu Aphrodite'in güzelliği ve tanrısal aurası.
MÖ 130-100 civarı, Antiochia'lı Alexandros.
Görsel: web9.

ARTEMİS (Diana)

Leto ve Zeus'un oğlu, Apollon'un ikiz kardeşi olan Artemis genellikle avcılık ve doğumla ilişkilendirilir. Oku ve yayı avcılığa olan düşkünlüğünden gelir. Yine kutsal hayvanı olan geyiğe ve diğer av hayvanlarına sıklıkla temsillerinde rastlayabiliriz. Yine avla ilişkili olarak köpekler de Artemis'in hayvanlarındandır. Artemis aynı zamanda Ay tanrıçasıdır da. Dolayısıyla kimi zaman ay şeklindeki bir taç da Artemis'i belli eder.

Louvre Müzesi'nden, "Versailles Dianası". Yunan heykeltraş Leochares'e ait bir heykelin Roma dönemi kopyası.
Artemis av esnasında, bir elinde oku, diğer eli sırtından okunu alırken yanında kutsal hayvanı geyik ile birlikte...
Görsel: web10.

Artemis benzer yine bir av esnasında, bir pozda. Sol elinde yayı, diğer eliyle sadağından ok alırken
Antalya Arkeoloji Müzesi.

APOLLON (Apollo)

Leto ve Zeus'un oğlu, Artemis'in ikiz kardeşi olan Apollon resim ve heykelde çoğunlukla sakalsız, genç ve yakışıklı bir erkek olarak gösterilir. Çoğu zaman kısmen ya da tamamen çıplak olarak görünür. Artemis gibi Apollon da çoğunlukla ok ve yayla gezer. Bu silahı kimi zaman insanlara iyilik getirmesi için kullanırken sıklıkla da veba gibi hastalıklar kentlere Apollon'un oklarıyla gelir. Ayrıca müziğin de tanrısı olan Apollon sıklıkla Antik dünyanın en gözde enstrümanlarından lirle birlikte gösterilir. Defne ağacı ve defne yapraklarından taç da Apollon'u tarif etmekte kullanılabilir.

Apollon'un en ünlü heykellerinden bir tanesi, Vatikan Müzesi'ndeki Belvedere Apollonu'dur.
MS 2. yüzyıla tarihlenen bu eser, Helenistik dönemin ünlü heykeltraşlarından Leochares'in,
ki kendisi Halikarnas Maussoleion'unda da çalışan heykeltraşlardan biridir, MÖ 330-320
yıllarında yaptığı bronz heykelin bir kopyasıdır.
Sol elindeki ok Apollon'un en belirgin atribusudur. Ayrıca sağlık tanrısı da olduğu için ayağının
yanındaki ağaç gövdesinde bir yılan yer alır. Yılanın Athena'nın da atribusudur. Bunun gibi bazı hayvanlar,
birden çok tanrının atribüsü olabilir.  Görsel: web11.

HERMES (Merkür)

Haberci tanrı Hermes caduceus denen özel tutma yerli asasından tanınır. Aynı zamanda haberci olduğundan mesafeleri çok hızlı biçimde katedebilmesini sağlayan kanatlı sandaletleri ve kanatlı miğferi ile de temsil edilebilir. Hermes aynı zamanda yolcuların, tacirlerin ve hırsızların da tanrısıdır. Ayrıca bir kaplumbağanın kabuğundan lir yapıp Apollon'a hediye ettiği için kaplumbağa da Hermes'in hayvanlarından biridir ve bazen temsillerinde yer alır.

Krateros tipi seramik bir kapta Hermes. Başında kanatlı başlığı, elinde "caduceus" denen asası, kanatlı sandaletleri ile.
Sanatçı ayrıca işi şansa bırakmamış, başının yanında da Hermes diye yazmış. Bu arada burada konu edilen mit,
Önemli bir kahraman olan Sarpedon'un ölü bedeninin "uyku" ve "ölüm"ün kişselleştirilmiş halleri olan Hypnos ve
Thanatos tarafından taşınması. Euphronios krateri, Euxitheos (seramik ustası) and Euphronios (ressam), MÖ 515 civarı. Görsel: web12.

Bir rönesans tablosunda Olimposlular. En üstte miğferi ve mızrağı ile Ares, yanındaki güzel çıplak, doğal olarak, Aphrodite,
önde dans eden ilham perileri, 9 Mousa, en sağda ise kanatlı at Pegasos ve Hermes. Hermes'i yin elindeki caduceusdan,
kanatlı şapkasından ve kanatlı çizmelerinden tanıyoruz.
Eser, 1496-7 tarihli, ressam Andrea Mantegna'ya ait La Parnasse. Görsel: web13.

Hermes. Peki nereden anlıyoruz? Ayağının altındaki kaplumbağadan tabii ki.
Antalya Arkeoloji Müzesi

Hermes’in asası hakkında da şu bilgiyi de aktaralım:

“Caduceus, Fransızca okunuşuyla “kadüse”, bir asa etrafına dolanmış iki yılandan oluşmuştur. Denildiğine göre Asa, uyuşmazlık içinde olan herhangi iki adam, canavar veya elementi uzlaştırma gücüne sahipti. Hermes veya Roma’daki adıyla Merkür, yeni asasını denemek ister ve birbirlerine öfkeyle tıslayan iki yılanın arasına sokar. Yılanlar kavgalarını unutup, asanın etrafına sarılırlar ve o günden sonra hep asanın üzerinde kalırlar.

Ayrıca çift yılanlı Hermes’in “caduceus”unun üzerinde de bir çift kanat bulunmaktadır. Bazı kabartmalarda ise, bu çift kanat Hermes’in ayak topuklarında görülür ve hız belirtisidir.” (web26)

HADES (Pluto)

Zeus'un bir diğer kardeşi olan yeraltı ve ölüler dünyasının tanrısı Hades çok nadiren resim ve heykelde karşımıza çıkar. Çok net atribuları da olmamdığından tanınması biraz zordur. Ancak ölü ruhların tutulduğu Tartalos'un kapısını koruyan üç başlı köpek Kerberos'u tutan bir figür görürsek büyük olasılıkla Hades'le karşı karşıyayız demektir. 

Sanatta en az görünen tanrılardan biri, Hades. Elinde asası, ne de olsa yeraltının kralıdır kendisi.
Diğer yanında ise Tartaros'un kapısını koruyan, canlıları içeri, ölüleri dışarı salmayan üç başlı
köpek Kerberos ile birlikte. Galiba başında da takana görünmezlik veren şapkası var.
Görsel: web14.

POSEIDON (Neptün)

Zeus'un kardeşi olan Poseidon denizler tanrısıdır. Aynı zamanda depremler ve atlar da onun yetki alanında kalır. Zeus gibi güzel, atletik vücutlu ama yaşlıca ve sakallı bir yüzle temsil edilir. Denizcilerin zıpkınlarına benzeyen 3 sivri uçlu mızrağı onun en bilindik atribusudur. Bunun yanısıra envai çeşit deniz canlısı, özellikle yunuslar ve devasa deniz atları onun temsillerinde yer alır. Karada yaşamalarına rağmen atlar ve boğalar da Poseidon'un atribularındandır.

Athena ve Poseidon Atina kentine isim vermek  ve koruyucu tanrısı olmak için rekabet ediyorlar.
(Mitin tamamını blogtaki Atina kısmından okuyabilirsiniz)
Poseidon'u elindeki 3 çatallı mızrağı ve tabii ki kente hediyesi olan attan tanıyoruz. Athena da elinde mızrağı,
başında miğferi, göğsünde Medusa başı ve kutsal ağacı zeytinle görülüyor.
Görsel: web15.

Poseidon Avrupa'da özellikle İtalya'daki kent içi havuzlu heykel kompozisyonlarının da favori tanrısıdır.
Kendisi genellikle üç çatallı mızrağı, envai çeşit deniz canlısı ve altı balık/yılan, üstü insan şeklindeki
yaratıklarıyla kent meydanlarında sıklıkla arz-ı endam eder. Görselde Roma'dan bir örnek görülüyor.

ARES (Mars)
Zeus ve Hera'nın oğlu olan Ares savaş tanrısıdır. Genelde gerginlikler, kavgalar, savaşlardan hoşlandığı için çok sevilen bir figür değildir. Çok cesur, becerikli olduğu da söylenemez. İlginç bir figürdür yani. Temsillerinde genelde miğfer ve kalkanıyla donanmış mızraklı genç bir savaşçı olarak gösterilir.

Aphrodite ile işi pişirirken bile başındaki miğferden ödün vermeyen Ares... Kalkan ve kılıcını
kenara koymuş hiç değilse. Bu arada diğer figürler Aphrodite ve Hephaistos.
Burada neler olduğunu blogtaki Hephaistos başlığından okuyabilirsiniz.
Yukardan olayı izleyenlerden hemen tanıdıklarımız, 3 kollu zıpkınıyla Poseidon, caduceusuyla Hermes.
Görsel: web16.

Ares ve Aphrodite'i birlikte gösteren Arkaik döneme ait bir vazo resmi. Yalnız Aphrodite'in de kocası Hephaistos'tan
çok Ares'le tasviri var. Sanat dünyası da dizi filmler gibi aldatma, aşk, şehvet neredeyse orayı konu alıyor galiba.
Aphrodite'nin nadir giyinik tasvirlerinden biri herhalde bu. Eserin çok erken tarihli olmasından kaynaklanıyor olmalı bu.
Zira erken dönemlerde tanrı ve tanrıçalar pek çıplak gösterilmiyorlar, daha sonraki dönemlerde çıplaklık ya da daha
doğru bir deyişle ideal oranlara sahip vücutların güzelliğinin sergilenmesi artıyor. Ancak yine de elinde tuttupu kumrudan
hemen tanıyoruz Aphrodite'yi. Ares de her zamanki gibi kucağında mızrağı ve tolgasıyla her an savaşa gidecekmiş gibi.
Görsel: web17.

DEMETER (Ceres)

Tarımsal üretimin, bereketin tanrıçası olan Demeter doğal olarak çoğunlukla bir başak demeti ile gösterilir. Bazen ekin biçmeye yarayan orak da Demeter'i temsil eder. Demeter çok fazla sanatta yer almaz. Ondan ziyade Hafes tarafından kaçırılan kızı Persephone daha popülerdir. Hatırlayan olacaktır, Matrix de vardı Persephone diye bir karakter Monica Belluci’nin oynadığı.

Demeter ve Persephone'nin kavuşması, Frederic Leighton, 1891.
Demeter'in kızı Persephone yeraltı tanrısı Hades tarafından kaçırılır ve Demeter tüm dünyayı arar, kızını bulamaz.
Yasından, üzüntüsünden ekinler büyümemeye başlar. Korkunç bir kıtlık olur ve dünyadaki tüm canlılar kırılmaya başlar.
En sonunda Zeus araya girer ve der ki, yılın yarısı annesi ile yeryüzünde yılın yarısı, kocası ile yer altında kalacak
Persephone. O günden beri Demeter'in kızından ayrı kaldığı Sonbahar ve Kış ayları soğuk, verimsiz, kızına kavuştuğu
ilkbahar, yaz ayları verimli, üretken olur. Tabi bu mit kökeni doğu mitolojilerine dayanan benzer bir çok anlatıdan
izler taşır ama neyse, resme dönelim biz. Resimde atribu olarak sadece Hermes'in caduceusu ve şapkası var. Oradan hemen onun Hermes olduğunu ve ilkbaharın başlaması için Persephone'yi yeraltından annesi Demeter'e getirdiğini görüyoruz.
Zira Hermes'in bir görevi de ruhlara yeraltında rehberlik etmektir. Yani aslında hiç atribuları olmasa da mekandan ve Hermes'ten dolayı aşağıdakinin Persephone, yukarıdakinin Demeter olduğunu anlıyoruz.
Görsel: web18.

Bir 5. yüzyıl vazosunda elinde başak demeti ile Demeter.
Görsel: web19.

DYONISOS (Baküs)
Olimposun en şenlikli tanrısıdır belki de Dyonisos. Maceralı bir doğum ve Olimpos'a çıkma hikayesi vardır. Zeus'un yine bir çapkınlığından, Selene ile kaçamağından doğmuştur. Kendisi şarabın, sarhoşluğun, eğlencenin ve tiyatronun tanrısıdır. Genelde sakalsız genç bir erkek olarak gösterilir. En sık rastlanılan atribuları sarmaşık/asma bitkisi ve çam kozalağı başlıklı asasıdır. Ayrıca kaplanlar, şenliklerinin ayrılmaz katılımcıları satirler, mainadlar ve Pan sıklıkla Dyonisos'un çevresinde bulunur. Çok fazla giysi tercih etmeyen Dyonisos mitlerinden birinde yüzdüğü ceylan derisini omzuna atmış olarak da görülür.

Dyanisos'u ya da Roma mitolojisindeki, ismiyle Baküs'ün en etkileyici tasviri. Caravaggio, 1598 civarı.
Başında asma yapraklı tacı ve elinde şarap kadehi ile... Tabi Antik Yunan veya Roma'da böyle cam kadehlerden ziyade
seramik kaplarda içiliyordu şarap ama olsun. Dionisos genelde genç bir adam olarak gösterilir ama burada Caravaggio
baya bir genç göstermiş Dyonisos'u. Görsel'i aldığım kaynakta bu tablonun güzel bir çözümlemesi var, onu da okumanızı tavsiye ederim.
Görsel: web20.

Büyük usta Michelangelo'ya ait Baccus heykeli. 1496-97.
Michelangelo Dyonisos'u başında üzüm salkımlı taç ve elinde içki kabıyla göstermiş.
Ayrıca yine heykellerinde sıklıkla rastladığımız gibi yanında da bir asma gövdesi bulunuyor.
Dyonisos'un yanındaki figürse geçit alaylarının vazgeçilmezi olan satirlerden birisi. Satirler
kırlarda yaşayan, keçi ayaklı ve Dyonisos'un tebaasından tanrısal varlıklar. Biraz, doğa cinleri gibi.
Görsel: web21.

Antalya Arkeoloji Müzesi'ndeki bu Dyonisos'ta atribu olarak daha önce kendisi ile ilgili bir mittte
geçen olayla ilgili olarak omuzlarına attığı ince bir geyik derisi ve hemen yanındaki pars yer alıyor.
Parsla oynayan Eros ise orada dekorasyon olarak duruyor. :) Atribu değil yani.

HEPHAISTOS (Vulcan)
Demirci tanrı Hephaistos doğal olarak demir dövme aletleri olan çekiç ve örs ile tanınır. Çok popüler bir tanrı olmadığından sanat eserlerinde çok fazla görülmez. Maceralı bir yaşamı olan Hephaistos'un öyküsünü başka bir yazıda anlatmıştım. Merak ediyorsanız en yukarıdaki menüden ilgili sayfaya gidebilirsiniz.

Hephaistos Olimpos'a geri götürülüyor. Mitin tamamını yukarıdaki Hephaistos maddesinden okuyabilirsiniz.
En solda bir eşeğin üzerindeki Hephaistos demirci aletleri ile gösterilmiş. Hemen sağında Dyonissos elinde şarap krateri ve çam kozalaklı asası ve sarmaşık yapraklarından tacı ile gösterilmiş. En sağda ise tahtta oturan kraliçe Hera görülüyor.
Görsel: web22.

HESTIA (Vesta)

Ocak tanrıçası Hestia da popüler karakterlerden biri değildir ancak aslında oldukça önemli bir alandan sorumludur. O, hem ailenin hem de kentin “ocağının sönmemesinden” yani yaşamını devam ettirmesinden sorumudur. Hatta her kentin belediye binası diyebileceğimiz prytaneion’unda yanan ve kentin hayatta olduğunu sembolize eden ateş 7 gün 24 saat Hestia rahibelerinin gözetimi altındadır.

Bu nedenle Hestia resimde ve heykelde genelde elinde yanan bir kandil veya meşale ya da yakınlarında yanan bir ateşle bazen de bir çiçek demeti ile gösterilir.

Arkaik döneme ait bir vazo resminde Zeus, Ganymedes ve Hestia. Zeus, tahtta oturmasından ve asasından belli olurken
 Ganymedes Zeus'a içki servisi yapıyor. En sağdaki Hestia'nın ise elinde bir çiçek demeti var.
Görsel: web23.

NIKE (Victoria)

Zafer tanrıçası Nike resim ve heykellerde sıklıkla karşımıza çıkar. Bir çok sanat yapıtı bir mücadeleyi konu edindiği için genelde mücadelenin galip tarafına zaferi simgeleyen defne yapraklarından tacı getirirken görürüz kendisini. En bilindik atribusu kanatlarıdır. Ortaçağ sanatı ile birlikte meleklerin alameti farakisaı olan kanatlar Antik mitolojide bir tek Nike’ye mahsustu.

Ephesos'un popüler rölyeflerinden biri: Zafer getiren Nike. Kanatları ve elinde
zafer kazananın başına yerleştireceği defne yapraklarından zafer tacı.
Öbür elinde de tüy gibi bir şey var ama onun ne olduğunu bilmiyorum, öğrenince buraya yazarım.

Bu da en ünlü Nike heykellerinden biri olan ve Louvre Müzesi'nde bulunan "Semadirek Nikesi".
MÖ 200-190 civarına tarihlenen bu heykelin büyük olasılıkla bir gemi pruvasını süslediği düşünülür.
Nike doğal olarak kanatları ile gösterilmiştir. Büyük olasılıkla elinde de zafer tacını taşımaktaydı.
Bu haliyle gemiyle birlikte dalgalara batıp çıktıkça özellikle yükselirken çok etkileyici bir görünümü vardı herhalde.
Görsel: web24.

TYKE (Fortuna)

Şans tanrıçası Tyke Antik Yunan’ın son dönemleri, Helenistik döneme soğru popülerlik kazanmaya başlar. Bunun belki de Helenistik dönemdeki kaotik siyasi yapı ve bitmek bilmeyen savaşlarla ilgisi vardır. Kendisi genelde kucağında meyvelerle dolu bir boğa boynuzu ile gösterilir.

Elinde bolluğu, bereketi simgeleyen, meyvelerle dolu
boğa boynuzu ile Tyke. Görsel: web25.

HERAKLES (Hercules)

Aslen bir tanrı değil kahraman olan ancak ölümünden sonra Olimpos'a çıkarılan Herakles de sanat eserlerinde sıklıkla karşılaşılan bir figürdür. Genelde atribuları başardığı 12 görevi ile ilgilidir. En başta, karikatürlerdeki mağara adamlarının silahlarını hatırlatan kaba-saba odun parçası ile tanınır. Ayrıca işlerinden birinde öldürdüğü aslan postu da sıklıkla tek giysisidir. Kaba gücü temsil ettiği için oldukça kaslı bir vücudu vardır. 

Yorgun Herakles, orijinali MÖ 330-320 yıllarında Lysippos tarafından
bronz olarak yapılan "Farnese Heraklesi"nin mermer kopyalarından biridir.
Heykelde Herakles düşmanlarını öldürmek için kullandığı büyük ağaç
parçasına yaslanmış dinlenirken gösterilmiş. Ayrıca görevlerinden birinde
alt ettiği Nemea Aslanı'nın postu ve Girit boğasının kafası da gösterilmiş.
Antalya Arkeoloji Müzesi

KAYNAKLAR:

web1: http://www.greekpotteryshop.com/details.php?prid=1068&p_id=&is_sales=&sizeId=160
web2: http://comprendre.over-blog.fr/article-34704222.html
web3: http://alquimiafulcanelli2.blogspot.com/2013/06/sinesio-alquimista-romano.html
web4: https://en.wikipedia.org/wiki/Dana%C3%AB_(Klimt_painting)
web5: https://en.wikipedia.org/wiki/Leda_and_the_Swan_(Peter_Paul_Rubens)
web6: http://etc.usf.edu/clipart/1400/1462/hera_2.htm
web7: https://www.timetrips.co.uk/greek%20art.html
web8: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lambert_Sustris_-_Venus_and_Love_-_Louvre.jpg
web9: https://en.wikipedia.org/wiki/Venus_de_Milo
web10: https://en.wikipedia.org/wiki/Diana_of_Versailles
web11: http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/en/collezioni/musei/museo-pio-clementino/Cortile-Ottagono/apollo-del-belvedere.html
web12: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Euphronios_krater_side_A_MET_L.2006.10.jpg
web13: https://en.wikipedia.org/wiki/Parnassus_(Mantegna)
web14: https://www.tsemrinpoche.com/tsem-tulku-rinpoche/science-mysteries/the-devil.html
web15: https://i1.wp.com/www.livagroves.com/wp-content/uploads/2017/09/athena-poseidon.jpg
web16: https://i2.wp.com/ozhanozturk.com/wp-content/uploads/2018/02/Mars-and-Venus-Surprised-by-Vulcan.jpg
web17: https://www.theoi.com/Gallery/K9.3.html
web18: https://media1.shmoop.com/images/mythology/persephone-demeter-leighton.jpeg
web19: https://www.theoi.com/Georgikos/EleusiniosTriptolemos.html
web20: http://itaatsiz.org/2018/01/10/bacchus-bakus-caravaggioda-tanri-imgesi-ve-gerceklik-ikonografik-cozumlemeli-bir-anlatim/
web21: https://tr.wikipedia.org/wiki/Bacchus_(Michelangelo)
web22: https://www.theoi.com/Georgikos/EleusiniosTriptolemos.html
web23: https://www.theoi.com/Gallery/O24.9.html
web24: http://www.wikiwand.com/tr/Semadirek_Kanatl%C4%B1_Zaferi
web25: https://www.theoi.com/Gallery/S18.4.html

web26: http://www.felsefetasi.org/tip-sembolu-kaduse/

Kaynağı belirtilmeyen görseller yazara aittir.